Panjab Dakh: महाराष्ट्रातील हवामान बदलाबाबत प्रसिद्ध हवामान अभ्यासक पंजाब डख यांनी नवीन अंदाज वर्तवला आहे. डिसेंबर महिन्याचा शेवट जवळ येत असताना राज्यातील थंडीचा जोर आणि आगामी पावसाळी हंगामाबाबत त्यांनी महत्त्वाची माहिती दिली आहे. २१ ते २३ डिसेंबर दरम्यान वातावरणात नेमके काय बदल होणार आणि शेतकऱ्यांनी कोणते नियोजन करावे, याची माहिती खालीलप्रमाणे आहे.
२१ ते २३ डिसेंबर: ढगाळ वातावरणाची शक्यता
पंजाब डख यांच्या अंदाजानुसार, २१ ते २३ डिसेंबर या कालावधीत पश्चिम महाराष्ट्र आणि उत्तर महाराष्ट्रातील काही जिल्ह्यांमध्ये वातावरण बिघडण्याची शक्यता आहे. या काळात आकाश ढगाळ राहील.
- पाऊस पडणार का? शेतकऱ्यांसाठी दिलासादायक बाब म्हणजे, ढगाळ वातावरण असले तरी डिसेंबर आणि जानेवारी महिन्यात पावसाची कोणतीही शक्यता नाही. त्यामुळे कापणीला आलेल्या पिकांना धोका नाही.
- थंडीचा कडाका: राज्यात थंडीचा जोर कायम राहणार असून, ही थंडी आगामी एक महिना टिकून राहील. ही थंडी गहू, हरभरा यांसारख्या रब्बी पिकांसाठी अत्यंत फायदेशीर ठरेल.
२०२६ चा मान्सून आणि पावसाचा अंदाज
पुढील वर्षाच्या (२०२६) पावसाळ्याबाबत डख यांनी आतापासूनच अंदाज स्पष्ट केला आहे:
- पावसाचे प्रमाण: पुढच्या वर्षी राज्यात दुष्काळ नसेल, मात्र पाऊस सरासरी इतकाच राहील.
- अतिवृष्टी नाही: मागील काही वर्षांत आपण पाहिलेली अतिवृष्टी किंवा ढगफुटीची परिस्थिती २०२६ मध्ये पाहायला मिळणार नाही.
- पेरणीची वेळ: मे महिन्याच्या शेवटी अवकाळी पावसाने सुरुवात होईल आणि जूनच्या तिसऱ्या आठवड्यात मुख्य पेरण्यांना वेग येईल.
गारपिटीचा इशारा आणि फेब्रुवारीतील बदल
सध्या थंडी असली तरी फेब्रुवारीच्या उत्तरार्धात हवामानात मोठे बदल होतील.
- फेब्रुवारी अखेर व मार्च: या काळात राज्याच्या काही भागांत गारपिटीची (Hailstorm) शक्यता डख यांनी वर्तवली आहे. त्यामुळे बागायतदार शेतकऱ्यांनी सतर्क राहणे गरजेचे आहे.
- पुढील थंडी: २०२६ मधील हिवाळा नोव्हेंबरच्या दुसऱ्या आठवड्यापासून सुरू होईल, जो नेहमीपेक्षा थोडा उशिरा असेल.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचा पीक सल्ला
पावसाचे प्रमाण सरासरी राहणार असल्याने शेतकऱ्यांनी पीक निवडीबाबत ‘स्मार्ट’ निर्णय घेण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे:
- पिकांची निवड: कमी पावसातही तग धरतील अशी कापूस आणि सोयाबीन ही पिके पुढील हंगामात फायदेशीर ठरू शकतात.
- पाणी व्यवस्थापन: सरासरी पाऊस लक्षात घेता उपलब्ध पाण्याचे काटकसरीने नियोजन केल्यास उत्पादनात घट येणार नाही.
- गहू पीक: सध्याच्या कडाक्याच्या थंडीचा फायदा घेत गव्हाच्या पिकाला सिंचनाचे योग्य नियोजन करावे.
निष्कर्ष
थोडक्यात सांगायचे तर, २१ ते २३ डिसेंबर दरम्यान होणारा बदल हा केवळ ढगाळ वातावरणापुरता मर्यादित आहे. सातारा, सांगली, सोलापूर आणि उत्तर महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांनी ढगाळ हवेची भीती न बाळगता आपली शेतीकामे सुरू ठेवावीत. निसर्गाचा लहरीपणा ओळखून पिकांचे नियोजन केल्यास शेती फायदेशीर ठरेल.
